Polis, polis – Of het verhaal van bureaucratie en nostalgie

Leven in Istanbul betekent dat je vroeg of laat op audiëntie komt bij de polis, de Turkse politie wel te verstaan. Om officieus een Istanbullu – inwoner van Istanbul - te worden, heb ik vernomen dat eerst je portemonnee ontvreemd dient te worden, voordat je tot de echte incrowd behoort. Dit liet ik dan maar gauw gebeuren zodat ik snel bij het lokale politiebureau van Kadiköy op bezoek kon komen. Vijf politieagenten hangen achter hun computer, en nummer 1 kijkt uiteindelijk op en vraagt wat we komen doen. Nadat we hem het verhaal vertellen van mijn ontvreemde portemonnee, verwijst hij ons door naar nummer 5. We gaan zitten en wanneer hij met tegenzin ons te woord staat, beseft hij dat hij een verslag zal moeten maken.

Ik herinner me de naam van de drukke straat waarop mijn portemonnee werd meegenomen, maar nummer 5 keek me niet begrijpend aan, nee van die straat heeft hij nog nooit gehoord. Nummer 4 begint zich nu ook vanachter zijn computer met ons te bemoeien, een buitenlandse dame, dat is toch wel interessant. Nummer 1 houdt zich ondertussen bezig met een jongentje dat is binnengebracht en naar horen zeggen 10.000 dollar heeft gestolen. Hij huilt tranen met tuiten en nummer 2 en 3 kijken geïrriteerd op vanachter hun pc en zakken dan weer verveeld onderuit in hun stoel. Na een half uur vraagt nummer 5 waarom ik in vredesnaam naar Turkije ben gekomen, ik kan toch veel beter naar Amerika gaan? Istanbul is vreselijk,en Kadiköy is toch wel de gevaarlijkste plek van Istanbul, niets voor een dame zoals ik. Ik vraag me stiekem af hoe het zou komen dan, dat Kadiköy zo gevaarlijk is, terwijl er toch zoveel politieagenten zijn …. 4 handtekeningen later stap ik opgelucht het politiebureau uit met een mooi rapportje in het Turks voor mijn verzekering als bewijs dat ik een Istanbullu ben.

Vervolgens werd het tijd voor mijn officiële inburgering in Istanbul, de verblijfsvergunning. Het grote politiebureau aan de andere kant van Istanbul is voor studenten, importbruiden en expats een soort onvermijdelijke nachtmerrie. Ik wist dat het lang zou gaan duren, dus ik had me goed voorbereid en mijn laptop meegenomen. In de acht uur die ik daar doorbracht, had ik bijna mijn gehele paper geschreven, mijn lunch en diner genuttigd en kennis gemaakt met mijn lotgenoten. Prachtig slanke hoogblonde dames vergezeld van stevige uitsmijters, vermoeide Chinese studenten en gesluierde Arabische dames zitten rij aan rij, met hun nummertje in hun hand. Nog maar 186 wachtenden voor u volgens het nummertje in mijn hand…

Onderdeel van mijn promotie in Istanbul is eerstejaars studenten onderwijzen in de wereldgeschiedenis. Met de snelheid van de nieuwe Istanbul-Ankara trein racen we door de geschiedenis heen; iedere week een nieuw tijdperk of een nieuwe beschaving. In mijn eerste week ging ik op van de zenuwen de klas binnen en keek gespannen naar mijn 35 jonge studenten. Ik was de dag ervoor er net achter gekomen wat ik hun eigenlijk moest gaan onderwijzen, dus mijn zenuwen waren niet ongegrond. Na vier weken lesgeven heb ik de smaak te pakken en langzaam maar zeker komen alle herinneringen boven van de geschiedenislessen die ik vroeger kreeg.

Ik besef me dat ik nu promoveer in het vakgebied waar ik eigenlijk nooit goed in was. Maar wanneer ik nu terugdenk aan de geschiedenislessen van meneer Pouw, dan denk ik met nostalgie terug aan de toen gevreesde tentamens die we hadden. Ik betrap mezelf erop dat ik het nu leuk vind om net als hij politieke karikaturen in de tentamens te verwerken, om zijn manier van antwoord geven ook aan mijn studenten door te geven. Naïef hoop ik dat mijn studenten het leuk vinden wat ik hun vertel. Toen we vorige week in 2 uur tijd de gehele Griekse beschaving bespraken, dacht ik aan onze docent Grieks. En aan hoe hij ons altijd enthousiast vertelde dat 4 uur per week, 5 jaar lang, niet genoeg was voor de prachtige cultuur en taal van de Grieken.

We spraken over de polis, de Griekse stadsstaat en tijdens het tweede uur van onze les legde ik uit dat het woord Hellenistisch van Hellas komt. “Hellas?” vraagt een student. Ja Hellas, het Griekse woord voor Griekenland. “Griekenland?” vraagt de student. Ja Griekenland, Yunanistan in het Turks. En ja, jeton düştü: het kwartje, ofwel het transportmuntje voor de bus, zeeboot, trein, tram, metro, ferry, tünel en finüküler was gevallen en onze reis zette zich voort.