Selam Istanbul, dag Nederland. Hello Kitty, goodbye Kitty

(De namen van de genoemde personen zijn zonder hun verzoek gefingeerd)

Een van mijn cursussen op de universiteit ging over fatwa's. Een fatwa is een juridisch advies van een moefti (Islamitische geleerde), precies zo’n een als die uitgesproken werd tegen Salman Rushdie vanwege zijn Duivelsverzen. Deze adviezen gaan over de meest uiteenlopende zaken: van het bidden op een rijdende wagen of vastgebonden boot tot het uitschelden van de buurman of de rechter. Deze fatwa’s werden vaak verzameld en voor de algemene bruikbaarheid, en waarschijnlijk ook vanwege privacy redenen, werd er altijd gebruik gemaakt van standaard namen voor de betrokken personen. De eerste mannelijke betrokkene is altijd Zeyd en zijn vrouw of dochter kennen we als Hind. Amr, Zeynep, Ayse en Bekir vertegenwoordigen ook op hun beurt de buurman, echtgenote, zus of schoonvader. Vooral Zeyd haalt rare fratsen uit en Hind gaat meestal vreemd!

Ook in de Starbucks gebruik ik mijn eigen pseudoniem: Derya. Voordat zij ‘M-a-r-l-o-e-s’ – tegenwoordig stel ik mezelf zelfs in Nederland al voor als Márlus in plaats van Marlús - hebben gespeld is mijn koffie koud. En een beetje anonimiteit is natuurlijk ook niet weg.

Toen ik in juli in Nederland was, moest ik vaarwel zeggen tegen mijn eigen appartement, geliefde meubels en identiteit. Mijn vroegere sofinummer, het huidige burgerservicenummer dat in je paspoort cynisch persoonsnummer wordt genoemd is namelijk niet meer... Op de plek van mijn persoonsnummer in mijn paspoort is nu een grote leegte. Ik ben niet langer een nummer binnen de Nederlandse staat, maar wat betekent dit precies? Aan een kant voel ik me een trots individu, ik ben geen nummer meer in een systeem. Ik heb de anonimisering van Nederland doorbroken, maar ik krijg toch het gevoel dat ze eigenlijk van me af willen en dat ik nu een non-entiteit ben geworden! Ben ik nu dan geen burger meer en ontvang ik daarom geen service meer? Zonder bewijs van verblijf in een ander land had ik zelfs niet eens meer een paspoort aan kunnen vragen! Wat heerlijk, ik mag niet eens meer werken in mijn oude zowel als mijn nieuwe thuis, al zou ik dat willen. Toch maar goed dat ik van studeren hou.

Mijn leven met veel internationale vrienden die ook van reizen houden, is niet altijd leuk. Natuurlijk geniet ik als vrienden mij op komen zoeken, of wanneer anderen over hun wilde reisverhalen vertellen, maar het is toch erg jammer als Zeyd naar Rusland vertrekt en Beşir terug naar Amerika verhuist. Ook wanneer ik terug kom naar Nederland, dan vertrekt Ayse soms net naar Duitsland of Polen. En dan is er nog een ander soort afscheid.

Hello Kitty koos helaas definitief voor Goodbye Kitty. Gekleed in voor deze gelegenheid gepast roze, stapten we in de bus op weg naar Soest. Toen we aan het einde van de middag ons laatste afscheid namen viel het Hello Kitty- naamkaartje van Amr in de zachte omgewoelde aarde en bleef zijn naam achter bij het graf. Ik besloot niets te zeggen, Hello Kitty kon immers niet bij ons blijven. Na een broodje kroket en een glas melk reden we terug in de bus, onder luid gezang van de A-team tune. Chauffeur Bekir scheurde door de bochten, drukte bijna een fietser van de weg en reed zowat over het midden van de rotonde via de kortste weg weer terug naar Utrecht. Na zo'n vreemde middag was dit wellicht de enige gepaste manier om de donkere regenwolken die we aan zagen komen en van binnen voelden weer te verdrijven.

Terug in Istanbul denk ik aan mijn korte verblijf in vakantieland Nederland. Ik dacht altijd dat ik zo gehecht was aan een eigen plekje, een eigen huis met vertrouwde spulletjes, maar het begint er op te lijken dat zelfs die dingen niet meer essentieel zijn voor het thuis-gevoel. Zo verbleef ik in de afgelopen maand in op z'n minst acht verschillende huizen, en leefde ik uit mijn koffer. Toch voelde ik me overal thuis...

Geschreven ter nagedachtenis aan Minke de Roon